Level 0 tot level 5 autonoom rijden: uitleg per niveau

Level 0

In dit geval heeft de auto geen enkel rijhulpsysteem dat kan ingrijpen, maar bijvoorbeeld wel systemen als dodehoekwaarschuwing (Blind Spot Detection Warning) of een systeem dat kruisend verkeer achter de auto signaleert (Rear Cross Traffic Alert). Ze bieden de bestuurder alleen extra informatie.

Level 1

Vanaf level 1 kan het sturen, gasgeven en remmen in bepaalde situaties automatisch door een systeem worden geregeld. Denk hierbij aan rijden op de snelweg of buitenweg met ingeschakelde adaptieve cruisecontrol, diverse inparkeerassistenten of een rijbaanassistent die vanzelf bijstuurt als de auto onbedoeld de rijstrook verlaat (Lane Keeping Assist).

Level 2

De meeste nieuwe auto’s bieden al level 2. Op dit level wordt zowel sturen als remmen en gasgeven in bepaalde situaties automatisch geregeld. Dit kan gaan om een file-assistent die vanzelf de auto tot stoppen dwingt en weer automatisch laat accelereren. Desondanks moet de bestuurder met de huidige systemen nog steeds actief opletten. De bestuurder blijft te allen tijde verantwoordelijk voor het sturen. Functies als hands-on signalering voor het stuur zorgen dat de bestuurder deze verantwoordelijkheid ook neemt.

Level 3

Nu wordt het interessant. Vanaf level 3 neemt de auto zelf zijn positie op de weg en wat er om hem heen gebeurt waar en kan de auto het waarnemen dus overnemen van de bestuurder. De bestuurder hoeft zijn ogen niet meer op de weg te houden. Voertuigen op dit niveau kunnen volledig geautomatiseerd rijden en in eenrichtingsverkeer de controle overnemen, bijvoorbeeld op snelwegen. Een voorbeeld van een auto die dit al kan, is de nieuwe Audi A8. Gedurende de rijtijd kan de bestuurder andere taken uitvoeren, maar in complexe situaties moet hij het stuur binnen een redelijke tijd (enkele seconden) kunnen overnemen. Bijvoorbeeld bij wegwerkzaamheden, waarbij de auto een complexe route dient te volgen. In ieder geval heeft de bestuurder een rijbewijs nodig en moet hij in staat zijn om een voertuig te besturen.

Level 4

Level 4 is volledig autonoom rijden. De bestuurder hoeft het stuur slechts in complexe situaties of bij extreme weersomstandigheden over te nemen. Hoewel de bestuurder op dit niveau nog steeds een geldig rijbewijs moet hebben en fysiek geschikt moet zijn om een voertuig te besturen, is het in theorie mogelijk om te rijden met de aandacht bij andere zaken of tijdens de rit zelfs te slapen. De belangrijkste verschillen tussen level 3 en level 4 zijn de tijd waarbinnen de bestuurder het rijden moet kunnen overnemen. Op level 3 moet de bestuurder binnen een redelijke tijd (enkele tellen) de besturing kunnen overnemen. Als dat niet gebeurt, brengt de auto zichzelf automatisch in een lage-risicosituatie tot stilstand. Op level 4 is veel meer tijd beschikbaar.

Level 5

Het belangrijkste verschil tussen level 4 en level 5 is dat de bestuurder in level 5 het stuur over kán nemen, maar dat dit nooit noodzakelijk is. Je hebt in dit geval ook geen rijbewijs nodig. De noodzaak voor een stuur en pedalen ontbreekt zelfs. De auto neemt alle rijfuncties over. Dit is zeer complex, zodat de eisen aan technische oplossingen extreem hoog zijn. Daarom zullen zelfrijdende auto’s in eerste instantie functioneren op lage snelheid, bijvoorbeeld in stedelijk verkeer, waar ze in afgebakende gebieden worden ingezet. Autofabrikanten zeggen op weg te zijn naar level 5 autonoom rijden, maar realiteit is het nog lang niet.

Heel veel dilemma’s

Er bestaan namelijk heel veel dilemma’s. Wie is aansprakelijk? Lost autonoom rijden echt files op? Kun je een auto volledig foolproof programmeren? Het zijn vragen waarop nog niemand een antwoord heeft. Ook overheden tasten in het duister. Autofabrikanten geven aan dat ze een algoritme kunnen ontwikkelen dat voor 95 procent met alle verkeersituaties kan omgaan. De resterende 5 procent is een hele uitdaging, omdat je te maken hebt met mensen met menselijk instinct. Een gevaar aanvoelen of inschatten wat een voetganger doet, is haast niet te programmeren.

Samen deelnemen aan verkeer mogelijk?

Daarnaast bestaan er ook twijfels of volledig autonoom rijdende auto’s (level 5) samen aan het verkeer kunnen deelnemen met normale auto’s waarin een mens verantwoordelijk is voor alle handelingen. Dat lijkt onmogelijk. Het duurt nog ongeveer tien tot vijftien jaar voordat de gemiddelde consument kan profiteren van de voordelen van een autonome auto level 4. Meer vrije tijd onderweg bijvoorbeeld. Maar level 5 is nog ver weg. Wellicht wordt dat zelfs nooit realiteit. Level 5 vereist namelijk ook forse aanpassingen aan onze huidige infrastructuur. En als een auto straks geen gas- of rempedaal of een stuurwiel meer heeft, dan zet de auto-industrie mensen die wel willen sturen buitenspel. Kortom: volledig autonoom rijden is hot, maar nog lang geen realiteit.